02/21 - De Illusie van Afgescheidenheid

De Boeddha leerde dat het afgescheiden zelf een illusie is. Boeddhisten menen dat deze illusie de bron van het lijden in deze wereld is. Ik sluit me bij deze visie aan. Niet alleen op basis van mijn observaties en ervaringen binnen het strafrecht waarin ik jarenlang werkte, maar ook kijkend naar het wereldtoneel. De illusie van afgescheidenheid – dat voortkomt uit een staat van onbewustheid – is de bron van lijden en creëert sterke polariteit/tegenstellingen: wij-zij, goed-fout, licht-donker.

Om deze illusie inzichtelijk te maken wordt doorgaans de vergelijking met een oceaan gebruikt. De oceaan is daarin het universum of het kwantumveld en wij mensen zijn de golven. De golven zijn onderdeel van de oceaan en staan in verbinding met elkaar via deze oceaan. Wanneer we echter niet bewust zijn en ons identificeren met gedachten en overtuigingen van onze onbewuste mind (het geconditioneerde ego), dan denken we de afgescheiden schuimkopjes bovenop de golf te zijn. 

Polariteit is op zichzelf neutraal, niet iets ‘negatiefs’. Alles op deze planeet heeft een tegenpool, een yin en een yang, het is simpelweg een natuurwet. Zolang we vanuit het ‘golf-bewustzijn’ aanwezig zijn kan de waarde, het nut en de schoonheid van het tegengestelde worden gezien. Dan draagt het juist bij aan onze ontwikkeling en de ontwikkeling van de aarde. Zo leren en expanderen we; ten behoeve van onszelf, de maatschappij en deze mooie planeet.

Vanuit het bewustzijnsniveau van het schuimkopje is er echter veelal sprake van identificatie met één van de kanten/polen. Wanneer deze identificatie dermate sterk is, ontbreekt het inzicht dat beide kanten onderdeel zijn van de oceaan, van hetzelfde geheel: het is samen één, één en hetzelfde. De behoefte om de andere kant te veroordelen, beoordelen of tegen te strijden is vanuit het gevoel van afgescheidenheid leidend en dominant. Uit angst én vanuit de ijdele hoop daarmee controle te hebben en de ander te overtuigen van zijn ongelijk of fout. Het is een utopie om vanuit controle orde/’eenheid’ te kunnen creëren.

Weerstand en verzet tegen de andere pool versterkt juist de tegenstelling en vergroot het gat tussen beide polen. Aandacht en energie gaan uit naar de tegenstelling en de ander voelt zich niet geaccepteerd, niet erkend, niet gehoord en niet gezien. Het gevolg is dat beide kanten zich nog meer focussen op hun eigen pool en op het uitdragen van hun perceptie. Communicatie vindt dan enkel plaats op het onbewuste ego-niveau, vanuit de schuimkopjes.

Voor werkelijke harmonie is verbinding op een dieper niveau essentieel. Dat betekent afzakken van het bewustzijn van het schuimkopje naar dat van de golf. Vanuit daar is het diepe besef aanwezig dat we allemaal (onderdeel van) de oceaan zijn. Zo doorzien we dat iemands authentieke zelf niet het schuimkopje maar de golf is. Weerstand en verzet maken zo plaats voor acceptatie, begrip en compassie voor de ander die zich (nog wel) identificeert met het schuimkopje.

Iedereen handelt naar zijn vermogen vanuit de staat van bewustzijn waarin hij zich bevindt. Iemand blijft verantwoordelijk voor zijn handelen – ook vanuit de identificatie met het schuimkopje – alleen is er vanuit het ‘golf-bewustzijn’ de realisatie dat de essentie van een persoon niet zijn handelen is. Wel geeft het handelen van iemand informatie over zijn staat van bewustzijn. Zo kunnen we onszelf altijd vanuit gelijkwaardigheid en respect voor de staat van bewustzijn van de ander verhouden, met empathie en zonder minachting.

Hoewel het doel niet is de ander te willen veranderen, te overtuigen of te doen bewegen van het schuimkopje naar de golf, kan dat paradoxaal genoeg wel het resultaat zijn wanneer er toenadering is vanuit acceptatie en compassie. De energie gaat dan niet meer uit naar het benadrukken en versterken van tegenstellingen. De ander voelt zich dan erkend en gezien en er ontstaat rust en ruimte om zijn aandacht te verbreden.

Om de illusie van afgescheidenheid te doorzien is dus het essentieel dat we onze staat van bewustzijn veranderen/verruimen. Die beweging kan enkel plaatsvinden van binnen naar buiten: je eigen bewustzijn verruimen en daarmee bijdragen aan het verruimen van het bewustzijn van het collectief. Je eigen schuimkopje leren waarnemen, herkennen en erkennen om vanuit daar de kracht van je authentieke zelf – de golf – te belichamen. 

Wanneer we vanuit een verruimd bewustzijn realiseren dat ons ware authentieke zelf de golf is in plaats van het schuimkopje, doorzien en doorbreken we de illusie van afgescheidenheid. Dan ervaren we op een diep niveau dat alles met elkaar is verbonden. Het universum is een groot veld van energie, frequentie, trilling, golven en bewustzijn. Die energie is voor iedereen waarneembaar vanuit bewuste aanwezigheid.

Een verruimde staat van bewustzijn overstijgt tegenstellingen. Je kunt de ander bewust laten Zijn en in harmonie leven. Strijd, weerstand, verzet, beoordelen en veroordelen maken plaats voor acceptatie en compassie en daarmee voor ware vrijheid. Vrijheid naar jezelf toe om te zijn en uit te dragen wie je bent en vrijheid naar de ander toe.

Het prachtige gevolg is dat iedereen op zijn of haar eigen en unieke manier en schaal bijdraagt aan het grote geheel en aan het welzijn van de oceaan. De natuurlijke menselijke behoefte aan zingeving wordt zo vervuld vanuit het oneindige potentieel dat iedere golf in zich draagt. Met deze diepe realisatie van verbondenheid zal lijden plaatsmaken voor ware liefde, begrip en compassie, zowel naar ons zelf als naar elkaar.